Een gouden wortel vol traditie, geur en ritueel. Kurkumapoeder. Alleen de geur al roept herinneringen op aan warme keukens, kruidige stoofpotten en de diepe kleuren van een oosterse markt. Maar kurkuma, ook wel geelwortel genoemd, is méér dan een keukenkruid. In grote delen van Azië maakt het al duizenden jaren deel uit van rituelen, religie, schoonheid en symboliek.
Kleur van het heilige
In India wordt kurkuma als een heilige stof beschouwd. Het is de kleur van zuiverheid, bescherming en zonnekracht. Tijdens religieuze ceremonies worden kleine schepjes kurkumapoeder neergelegd op altaartjes of gebruikt bij gebeden. Het symboliseert voorspoed en een goede gezondheid. Niet per sé omdat het iets zou kunnen genezen, maar omdat het hoort bij het vieren van het leven.
Bruiloften in een gouden gloed
Bij traditionele Hindoestaanse bruiloften speelt kurkuma een belangrijke rol. Vlak voor de trouwdag vindt het Haldi-ritueel plaats: een vrolijke, intieme ceremonie waarin familie en vrienden een papje van kurkuma, rozenwater en olie op de huid van het bruidspaar smeren. Niet alleen voor de symbolische reiniging, maar ook omdat het een warme, gouden gloed achterlaat op de huid. De bruid draagt vaak een gele jurk, een verwijzing naar deze kleur van liefde, licht en het begin van een nieuw leven.
Schoonheidsrituelen met kurkuma
In veel culturen wordt kurkuma ook gebruikt in verzorgingsrituelen. Denk aan maskers van yoghurt, bloem en kurkumapoeder, die de huid zacht en stralend maken. Vrouwen in Nepal en Sri Lanka gebruiken het als scrub voor hun gezicht en handen. En in sommige delen van Zuidoost-Azië worden baby’s bij geboorte ingewreven met een mengsel van kurkuma en olie, als zacht en warm welkom op aarde.
In de keuken, en in het hart
Natuurlijk kennen we kurkuma ook als specerij. Het geeft kleur aan curry’s, linzensoep en rijstgerechten. Maar zelfs daar heeft het meer betekenis dan smaak alleen: het is een kruid dat ‘warmte’ brengt, letterlijk, maar ook figuurlijk. In de Ayurvedische keuken wordt het vaak toegevoegd aan gerechten die bedoeld zijn om te koesteren, te kalmeren en te verbinden.
Symboliek zonder belofte
Waar is kurkuma goed voor? Misschien wel juist dáárvoor. Voor zachtheid, verbinding, reiniging, en een beetje licht in het alledaagse. Gewoon zoals het al duizenden jaren wordt gebruikt, met liefde, geur, kleur en betekenis.
En ook deze kant van kurkuma is één van de geheimen van deze prachtige specerij.